Kwas hialuronowy – czym jest, jak działa, co daje?

Kwas hialuronowy jest substancją posiadającą bardzo szerokie zastosowanie w medycynie estetycznej oraz kosmetologii. Wykorzystuje się go do produkcji bezpiecznych wypełniaczy stosowanych do wypełniania zmarszczek, modelowania twarzy oraz sylwetki. Jest też często głównym składnikiem w domowych kremach do twarzy oraz ciała. Dzięki wysokiej biozgodności kwasu z organizmem ma praktyczne lecznicze zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny.

Kwas hialuronowy jest polisacharydem występującym i posiadającym taką samą budowę
u wszystkich organizmów żywych – od jednokomórkowych bakterii do człowieka. Stanowi on naturalny składnik macierzy międzykomórkowej skóry właściwej.

Największa ilość kwasu hialuronowego (ponad 50%) występuje w skórze pod postacią hialuronianu sodu. Ma ogromną zdolność przyłączania cząsteczek wody (jedna cząsteczka kwasu może przyłączyć aż 250 cząsteczek wody), zapewniając odpowiednie nawilżenie skórze. Niestety wraz z wiekiem ilość kwasu hialuronowego w skórze maleje. U osoby 40-letniej jest go o połowę mniej niż u dwudziestolatki.

Starzenie jest procesem prowadzącym do stopniowych dysfunkcji wszystkich narządów
w organizmie człowieka. Zarówno w procesie starzenia związanego z wiekiem, jak i pod wpływem promieni UV, dochodzi do nasilenia się pogłębiania bruzd i zmarszczek. Polimer ten jest bezpieczny, niedrażniący oraz nietoksyczny. Bardzo rzadko uczula lub powoduje odczyn alergiczny. Jest jednym
z najmniej immunogennych składników występujących w kosmetykach.

Najważniejsze funkcje kwasu hialuronowego w organizmie człowieka:

• odpowiada za właściwy poziom nawilżenia skóry. Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego może związać aż 250 cząsteczek wody. Na skutek obniżenia się poziomu kwasu hialuronowego w skórze, dochodzi do degeneracji włókien kolagenowych. W efekcie skóra wysusza się, wiotczeje i pojawiają się zmarszczki.
• w ciałku szklistym oka kwas hialuronowy odpowiada za odpowiednią strukturę i funkcje ciałka, zapewnia lepkość, sprężystość, a także współtworzy film łzowy.
• jest głównym składnikiem płynu stawowego. Jego zdolność do wiązania i wchłaniania wody jest odpowiedzialna za sprężystość chrząstki stawowej. Warunkuje on lepko-sprężyste właściwości płynu stawowego oraz odgrywa istotną rolę w prawidłowym ruchu stawu.
  Gdy dochodzi do zwyrodnienia stawów, oznacza to, że stężenie hialuronianu zmniejsza się. Dlatego kwas hialuronowy na stawy to jeden z popularniejszych zabiegów w ortopedii, równie popularny co kwas hialuronowy w kolano.
• wspomaga proces gojenia się ran, oparzeń i wrzodów skóry.

Hialuronian dzieli się na grupy ze względu na długości łańcucha i masę cząsteczkową. Wielkość cząsteczek kwasu hialuronowego ma wpływ na jego właściwości i pełnione przez niego funkcje. Występują trzy główne jego rodzaje:

• małocząsteczkowy kwas hialuronowy (LMW-HA) o masie cząsteczkowej między 5, a 20 kDa (kilodaltonów), np. ma zdolność wnikania w głębsze warstwy skóry, nawilżając ją.
• średniocząsteczkowy kwas hialuronowy (MMW-HA) o masie cząsteczkowej między 100,
  a 300 kDa, np. silnie nawilża najbardziej zewnętrzną warstwę naskórka,
• wielkocząsteczkowy kwas hialuronowy (HMW-HA) o masie cząsteczkowej między 1000,
  a 1400 kDa; np. wykazuje zdolność do utrzymywania się na skórze, tworząc tzw. film, który chroni skórę przed odparowaniem wody.

Kwas hialuronowy w medycynie i kosmetologii estetycznej

Wypełnianie tkanek miękkich kwasem hialuronowym, to najczęstszy po botoksie zabieg wykonywany w gabinetach na całym świecie. Odnajduje swoje zastosowanie w celu korekcji defektów objętości, głównie w obrębie twarzy i grzbietów rąk, a także do modelowania owalu twarzy, linii żuchwy i spłycania zmarszczek oraz bruzd.

Bez kwasu hialuronowego w gabinetach nie byłaby tak obszernej oferty zabiegów oraz tak wielu możliwości poprawy wyglądu. Lekarze pozbawieni byliby skutecznego, bezpiecznego oraz dającego szybie efekty preparatu do walki
z postępującymi objawami starzenia się.

Kwas hialuronowy stosowany do zabiegów dzieli się na usieciowany oraz nieusieciowany:

• Usieciowany kwas hialuronowy – sieciowanie kwasu jest chemicznym łączeniem łańcuchów kwasu hialuronowego ze sobą w taki sposób, aby był on bardziej odporny na działanie naturalnego enzymu w organizmie –hialuronidazy. Dzięki tej właściwości powstaje trójwymiarowa macierz powodująca, że kwas jest bardziej stabilny i odporny na degradację. Usieciowany kwas hialuronowy wydalany z organizmu jest znacznie wolniej, sieciowanie chroni cząsteczki kwasu przed rozłożeniem, a także nadaje mu specyficzne właściwości fizykochemiczne – lepkość, gęstość oraz zdolność do unoszenia tkanek.

• Nieusieciowany kwas hialuronowy – pozostaje w niezmienionej chemicznie postaci, powszechnie wykorzystywany jako składnik kremów, serum, masek, w medycynie estetycznej – jako składnik koktajli do mezoterapii oraz rewitalizacji skóry. Jego głównym atrybutem jest nawilżenie skóry. Kwas hialuronowy nieusieciowany jest bardzo szybko metabolizowany, poprzez co po kilku dniach od podania nie ma już śladu w organizmie. Okres jego półtrwania wynosi ok.12godzin.

Efektem podawania kwasu hialuronowego do tkanek miękkich jest powiększenie ich objętości, nawilżenie. Aplikowanie produktu wypełnia tkankę oraz unosi ją, dzięki czemu niweluje zagłębienia widoczne na skórze (bruzdy, zmarszczki).

Ważnym elementem podawania preparatu jest również sama iniekcja, czyli nakłucie skóry oraz mechaniczne oddziaływanie kwasu hialuronowego podanego do skóry – pobudzenie fibroblastów. Dzięki temu, dochodzi do tworzenia własnego kolagenu.

W ten sposób fizyczny efekt dodania objętości przez kwas hialuronowy jest w naturalny sposób potęgowany poprzez promocję naturalnych procesów regeneracyjnych zachodzących w skórze.

Czym kwas hialuronowy przewyższa inne preparaty? Bezpieczeństwem.

Podawanie kwasu hialuronowego, oczywiści przy przestrzeganiu określonych zasad, jest bardzo bezpieczne i rzadko kiedy kończy się powikłaniami, alergiami, czy nasilonymi odczynami pozabiegowymi. Częstość występowania powikłań szacuje się na ok. 0,2%. Natomiast są to powikłania, które przemijają wraz z degradacją wypełniacza tkanek. Do takich można zaliczyć, np. nierówności na skórze, kilkumiesięczna asymetria, niepożądana hipokorekcja (w wyniku zbyt małej ilość podanego materiału), migracji kwasu poza miejsce podania oraz zbyt płytkie podanie preparatu, czyli prześwitywanie przez skórę (efekt Tyndall’a).

Kiedy nie podajemy kwasu hialuronowego?

Do najważniejszych przeciwwskazań do stosowania kwasu hialuronowego należą:

• ciąża oraz karmienie piersią,
• choroba nowotworowa,
• choroby o podłożu autoimmunologicznym (w aktywnym okresie choroby),
• stany zapalne skóry w miejscu podania wypełniacza, uczulenie na składniki preparatu oraz skłonność do powstawania blizn przerosłych i tzw. keloidów.   
• nierealne oczekiwania pacjenta co do jego spodziewanych efektów.

Kiedy warto podać kwasu hialuronowy?

Stosuje się go najczęściej do:

• wypłycania bruzd nosowo-wargowych,
• wypłycania linii „marionetek” (zmarszczki poniżej kącików ust),
• podnoszenia opadniętych kącików ust,
• konturowania, nawilżania i powiększania ust,
• modelowania policzków, okolicy kości jarzmowych, linii żuchwy i owalu twarzy,
• wypełniania tzw. doliny łez oraz okolicy skroni,
• korekcji grzbietu nosa,
• wypełniania bruzdy bródkowo-wargowej,
• wypełniania blizn po trądziku lub urazach,
• wygładzania drobnych zmarszczek na twarzy,
• wypełniania i odmładzania grzbietów dłoni.   

A co, jak się nie uda i spodziewany efekt jest niezadowalający?

W tzw. awaryjnych sytuacjach, kiedy dochodzi do nieoczekiwanego efektu, niezgodnego z planem można skorzystać z hialuronidazy. Jest to produkt, który “przecina” podany kwas hialuronowy na mniejsze fragmenty i w ten sposób umożliwia szybsze usunięcie go z organizmu.

Nie powinno się stosować hialuronidazy zbyt często, ponieważ poza rozpuszczeniem “niechcianego” kwasu hialuronowego rozpuszcza ona również Nasz własny, wyprodukowany przez organizm.

Podejście do zabiegów medycyny estetycznej powinno być zawsze rozsądne i wyważone. Żaden pojedynczy zabieg nie pozwala przeważnie na rozwiązanie wszystkich istniejących problemów. Kwas hialuronowy to tylko jedno z narzędzi, którymi dysponuje medycyna estetyczna. Jest ono bardzo wszechstronne, ale najczęściej dopiero terapia kombinowana, łącząca wypełniacz z innymi zabiegami pozwala na osiągnięcie pożądanych rezultatów.  

W celu likwidacji zmarszczek mimicznych górnej 1/3 twarzy (zmarszczki pionowe między brwiami, zmarszczki poziome czoła oraz zmarszczki w zewnętrznych kącikach oczu) kwas hialuronowy łączy się przeważnie z zastosowaniem toksyny botulinowej. Jest ona w przypadku tych zmarszczek „złotym standardem” postępowania, a zastosowanie samego kwasu nie pozwala zwykle uzyskać oczekiwanych rezultatów.   

W celu poprawy jakości skóry, wykorzystanie wypełniaczy warto natomiast łączyć z takimi zabiegami, jak mezoterapia igłowa, osocze bogatopłytkowe, mikronakłuwanie skóry (mezoterapia mikroigłowa), peelingi, czy zabiegi z zastosowaniem różnego rodzaju laserów. Dobrze wykonany zabieg
z wykorzystaniem kwasu hialuronowego nie powinien zmieniać indywidualnych rysów twarzy pacjenta. Powinien poskutkować odmłodzeniem wyglądu, likwidacją drobnych niedoskonałości oraz spłyceniem zmarszczek i bruzd. Po zabiegu pacjent powinien sprawiać wrażenie wypoczętego,
ale dla otoczenia nie powinno być oczywiste, co konkretnie było wykonywane i niwelowane.